Vấn đề thực sự không phải là tiền; Nó cũng không phải là một ngôi nhà.
“Gia đình đệ nhất” của Singapore lại đang gặp sóng gió.
Vào cuối tháng 10, ông Lý Hiển Dương thông báo trên mạng xã hội Vương quốc Anh đã xác nhận rằng ông có lý do để lo sợ rằng “ông có khả năng bị bức hại sau khi trở về Singapore” và do đó đã chấp thuận đơn xin quy chế “tị nạn chính trị” của ông.
Lý Hiển Dương là con trai thứ hai của Thủ tướng sáng lập Singapore Lý Quang Diệu hiện đã sang Anh với tư cách “người tị nạn”, gây ra làn sóng dư luận không ngừng.
Chính phủ Singapore đã ra tuyên bố đáp trả, cho rằng những cáo buộc cho rằng Lý Hiển Dương và gia đình ông bị bức hại là “vô căn cứ” và “họ đã và đang luôn được tự do quay trở lại Singapore”.
Chuyện gì đã xảy ra thế? Tất cả bắt đầu với một ngôi nhà cũ.
Có nên phá bỏ ngôi nhà?
Vào những năm 1940, ông Lý Quang Diệu bắt đầu thuê nhà ở đây. Năm 1950, sau khi ông và Ke Yuzhi làm lễ cưới, nơi đây trở thành phòng cưới của họ. Ba người con của họ là Lý HiểnLong, Lý Vỹ Linh và Lý Hiển Dương đều sinh ra và lớn lên trong ngôi nhà này. Năm 1965, ông Lý Quang Diệu đã mua nó.
“Vị trí ngôi nhà này khá tốt, ngay cạnh khu mua sắm sầm uất trên đường Orchard ở Singapore. Nếu nhìn vào giá nhà hiện tại, có thể nó đáng giá rất nhiều tiền”. Ông Zhang Yihui, chuyên gia về các vấn đề quốc tế tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc nói với Global Reporters rằng nhiều sự kiện lịch sử lớn trong những ngày đầu thành lập Singapore đã diễn ra tại ngôi nhà này và không thể đánh giá thấp tác động của nó với tư cách là một di sản chính trị.
Năm 1954, trước ngày thành lập Đảng Hành động Nhân dân Singapore, Lý Quang Diệu và những người khác đã tổ chức một cuộc họp tại đây để bàn về tên và biểu tượng của đảng. Năm 1955, khi Đảng Hành động Nhân dân lần đầu tiên tham gia cuộc bầu cử Quốc hội Lập pháp, ngôi nhà này đóng vai trò là trụ sở đảng và văn phòng bầu cử. Ngôi nhà đóng một vai trò quan trọng trong hành trình thành lập Singapore hướng tới chính quyền tự trị và độc lập.
Tuy nhiên, trong di chúc, Lý Quang Diệu nêu rõ ông hy vọng ngôi nhà ở số 38 đường Oxley sẽ bị phá bỏ ngay sau khi ông qua đời. Nếu con gái ông, Lý Vỹ Linh, muốn tiếp tục sống ở đây, ngôi nhà sẽ bị phá bỏ ngay sau khi cô chuyển đi.
Về lý do muốn phá bỏ ngôi nhà này, Lý Quang Diệu khi còn sống đã từng nói: “Vì nhà tôi có nên các công trình xung quanh không thể xây quá cao. Nếu phá bỏ và thay đổi quy hoạch để xây nhà cao hơn, giá trị đất sẽ tăng lên”.
Sau khi Lý Quang Diệu qua đời, Lý Hiển Dương và Lý Vỹ Linh muốn thực hiện tâm nguyện cuối cùng của cha là phá bỏ ngôi nhà nhưng người anh cả Lý Hiển Long lại muốn giữ lại ngôi nhà và dùng làm đài tưởng niệm.
Hai bên tiếp tục tranh cãi, đụng độ nhiều lần cho đến khi công khai chia tay vào tháng 6/2017.
Vào thời điểm đó, ông bà Dương và Linh đã xuất bản “Giá trị của Lý Quang Diệu ở đâu?” đã đưa ra một tuyên bố chung về chủ đề này, nói rằng họ đã mất niềm tin vào anh trai Lý Hiển Long, Thủ tướng Singapore lúc bấy giờ, và công khai cáo buộc Lý Hiển Long đã xử lý nơi ở cũ của Lý Quang Diệu trái với mong muốn của cha ông và sử dụng “công cụ công cộng để cho cá nhân”.
Trước những lời buộc tội của các em, Lý Hiển Long nhanh chóng phủ nhận và nói: “Có thể có sự khác biệt giữa anh chị em, (nhưng) những khác biệt này chỉ nên giới hạn trong phạm vi gia đình”. Vụ việc tranh chấp này cũng đã “làm tổn hại đến hình ảnh quốc gia của Singapore và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào chính phủ. Với tư cách là con trai cả, ông sẽ “cố gắng giải quyết những tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình”; với tư cách là Thủ tướng Singapore, ông xin lỗi người dân.
“Lý Quang Diệu đã sửa đổi di chúc của mình nhiều lần trong suốt cuộc đời. Về việc có nên phá bỏ ngôi nhà hay không, mỗi di chúc của ông đều có những ý kiến khác nhau. Tất nhiên, di chúc cuối cùng nói rằng ngôi nhà nên được phá bỏ và không để lại cho thế hệ mai sau. Có dấu hiệu ‘tôn sùng cá nhân’ nhưng anh cả Lý Hiển Long cho rằng bản di chúc cuối cùng đã bị em dâu Lin Xuefen – một luật sư hành nghề ‘thao túng’.
“Mọi người luôn có tình cảm với những ngôi nhà cổ. Việc Lý Hiển Long muốn giữ lại ngôi nhà này cũng là điều dễ hiểu. Các em của ông cho rằng ngôi nhà này phải bị phá bỏ theo tâm nguyện cuối cùng của cha ông và thế giới bên ngoài không được phép soi mói chuyện riêng tư của gia đình họ. Điều đó cũng đúng.
Ba người chia thành hai phe và bắt đầu “cuộc chiến” kéo dài nhiều năm về vấn đề có nên phá bỏ nơi ở cũ của Lý Quang Diệu hay không.
Vết nứt đã lâu chưa?
Lý Quang Diệu chắc chắn không bao giờ nghĩ rằng ba đứa con của ông lại gặp rắc rối như thế này.
Lý Quang Diệu tin tưởng vững chắc vào “các giá trị châu Á” dựa trên Nho giáo và ủng hộ quyền tối thượng của đất nước, cội nguồn của gia đình và định hướng của xã hội. Trong suốt cuộc đời của ông, cuộc sống gia đình ông rất hạnh phúc.
Năm 1939, ông và Ke Yuzhi gặp nhau tại trường Cao đẳng Raffles ở Singapore và họ “rượt đuổi nhau” trong học tập. Lý Quang Diệu từng nói rằng Ke Yuzhi học giỏi hơn ông khi còn đi học. Năm 1947, đôi tình nhân bí mật kết hôn ở Anh và trở về Singapore tổ chức đám cưới 3 năm sau đó.
Ba đứa con của họ đã đi theo ba con đường khác nhau trong cuộc đời.
Người lớn nhất, Lý Hiển Long, sinh năm 1952. Ông nhận bằng đại học tại Đại học Cambridge ở Vương quốc Anh và bằng tốt nghiệp tại Trường Chính phủ Kennedy tại Đại học Harvard ở Hoa Kỳ. Sau đó, ông kế thừa chức vụ của cha mình và giữ chức Thủ tướng Singapore từ năm 2004 đến năm 2024.
Con gái thứ hai, Lý Vỹ Linh , sinh năm 1955. Cô là con gái duy nhất của Lý Quang Diệu. Cô từng là hiệu trưởng Trường Thần kinh học Quốc gia ở Singapore. Cô chưa từng kết hôn, ở với bố mẹ trong những năm cuối đời. Bà cũng là người đã chăm sóc Lý Quang Diệu những năm cuối đời.
Người lớn thứ ba là Lý Hiển Dương, sinh năm 1957. Ông tốt nghiệp Đại học Stanford ở Mỹ. Ông giữ chức vụ Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Tập đoàn Viễn thông Singapore và Chủ tịch Cục Hàng không Dân dụng Singapore. Vợ ông, Lin Xuefen, là con gái của Giáo sư Lin Chongye, một nhà kinh tế học nổi tiếng ở Singapore. Cô cũng tốt nghiệp luật tại Đại học Cambridge. Cô thành lập Công ty Luật Stanford ở Singapore và là cựu chủ tịch Hiệp hội Luật sư Pacific Rim.
Một trong ba người làm chính trị, một người làm y tế, còn người kia làm kinh doanh thì chỉ nên hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau. Tuy nhiên, sau cái chết của Lý Quang Diệu, những rạn nứt trong gia đình họ Lý bắt đầu xuất hiện.
.
Trong lễ tang cấp nhà nước tổ chức vào cuối tháng 3/2015, Lý Hiển Dương có “đôi lời” trong điếu văn, cho biết dù cha ông là Thủ tướng một nước nhưng ông luôn cố gắng hết sức để đảm bảo cho các con có được một cuộc sống tốt đẹp. một tuổi thơ bình thường, chẳng hạn như cho con trai đi xe buýt, “Tôi không muốn con mình lớn lên trong môi trường đặc quyền”
Anh cũng cho biết cha anh luôn phân biệt rõ ràng giữa đời tư và đời sống công cộng, đồng thời cố gắng hết sức để vợ con tránh xa sự chú ý của giới truyền thông.
Ngay sau đó, mâu thuẫn gia đình ở số 38 đường Oxley đã được công chúng biết đến.
Lý Vỹ Linh và Lý Hiển Dương thậm chí còn dính líu đến thế hệ thứ ba của gia đình họ Lý, cho rằng Lý Hiển Long có “mục đích chính trị” khi giữ lại nơi ở cũ – để sử dụng hào quang của Lý Quang Diệu để hỗ trợ con trai Li Hongyi bước vào đấu trường chính trị.
Lý Hiển Long phủ nhận tuyên bố này và cho biết ông chưa bao giờ yêu cầu con trai tham gia chính trường. Li Hongyi cũng công khai tuyên bố rằng ông “không quan tâm đến chính trị”.
Lý Hiển Dương trước đây cũng từng tránh xa giới chính trị. Năm 2006, ông nói rằng ông “không quan tâm nhiều đến chính trị”. Nhưng đến năm 2020, khi Lý Hiển Long tuyên bố giải tán Quốc hội và tổ chức tổng tuyển cử, ngay ngày hôm sau ông đã nhanh chóng gia nhập Đảng Kadima đối lập, “tát” vào mặt anh trai mình ở nơi công cộng.
“Lý Hiển Dương thực ra không có tham vọng chính trị. Động thái này chỉ thể hiện thái độ chống lại anh trai mình”, Zhang Yihui nói: “Lý Hiển Long là đứa con được yêu quý và quý giá nhất của Lý Quang Diệu. Lý Hiển Dương có thể đã cảm nhận được tình cảm cha mình dành cho anh trai từ khi còn nhỏ. Cá nhân tôi cho rằng sự ghẻ lạnh giữa hai người không nhất thiết bắt nguồn từ căn nhà mà thôi”.
Goh Chok Tong, cựu Thủ tướng Singapore kiêm Cố vấn Nhà nước danh dự, cũng tin rằng vấn đề thực sự không phải là tiền hay nhà cửa. “38 Oxley Road chỉ là lá sung cho những rạn nứt sâu sắc trong gia đình này, có thể đã bắt đầu từ nhiều thập kỷ trước.”
Số phận chưa biết
Ngày 9/10/2024, Lý Hiển Dương đăng cáo phó trên mạng xã hội, thông báo rằng chị gái ông, Lý Vỹ Linh, qua đời vì bạo bệnh tại nhà vào ngày hôm đó, thọ 69 tuổi.
Điều này một lần nữa khiến dư luận đặt ra vấn đề liệu ngôi nhà cũ của gia đình họ Lý có nên bị phá bỏ hay không.
Lý Hiển Dương cho biết đã đến lúc chính phủ phải phê duyệt việc phá dỡ. “Sau khi chị tôi qua đời, tôi trở thành người duy nhất còn sống thừa hành tài sản của cha tôi Lý Quang Diệu. Trong di chúc của ông, ông yêu cầu phá bỏ ngôi nhà ‘ngay lập tức’ sau khi Lý Vỹ Linh ra đi. Tôi có trách nhiệm thực hiện điều đó. mong muốn trong phạm vi tối đa được pháp luật cho phép”.
Tuy nhiên, Lý Hiển Dương không có mặt ở Singapore. Từ tháng 6/2022, vợ chồng ông đã rời Singapore và đang “tự lưu vong” ở châu Âu. Sau khi được “tị nạn” ở Anh gần đây, ông đã nhận lời phỏng vấn với British Broadcasting Corporation (BBC), Associated Press và các phương tiện truyền thông khác, cho rằng chính phủ Singapore đang “khủng bố” ông theo chỉ thị của anh trai mình.
“Vợ chồng Lý Hiển Dương ra nước ngoài. Thứ nhất là do vợ ông bị phát hiện vi phạm đạo đức nghề nghiệp khi giải quyết di chúc của Lý Quang Diệu nên đã bị thu hồi tư cách luật sư. Ở Singapore, luật sư nào làm như vậy bị tước quyền hành nghề luật sư”. Lý do thứ hai là Lý Hiển Dương và vợ Lin Xuefen bị buộc tội cung cấp lời khai sai trong quá trình tố tụng tư pháp và đang bị điều tra”, Zhang Yihui nói. Lần này, vợ của Lý Hiển Dương, Lin Xuefen cũng được Anh cho “tị nạn”.
Cho đến nay, vẫn chưa rõ ngôi nhà ở số 38 đường Oxley có bị phá bỏ hay không. Tan Darong, hiệu trưởng Đại học Khoa học Xã hội Singapore, giáo sư lịch sử, đồng thời là thành viên hội đồng của Ủy ban Di sản Quốc gia, cho biết: “Số phận của ngôi nhà sẽ ra sao? Nên bảo tồn hay phá bỏ? Có lẽ chúng ta cần thời gian để suy nghĩ cẩn thận nhằm tôn trọng nguyện vọng cá nhân của Lý Quang Diệu mà vẫn bảo tồn được sự sắp đặt mang tính lịch sử của đường số 38”.
Theo tờ South China Morning Post của Hồng Kông, trong một cuộc thăm dò dư luận gần đây ở Singapore, đa số người được hỏi tin rằng tranh cãi xung quanh nơi ở cũ của Lý Quang Diệu đáng lẽ phải là vấn đề riêng tư của gia đình họ Lý hơn là vấn đề quốc gia.
“Họ cãi vã qua lại, tình cảm giữa anh em gần như không còn nữa. Giờ đây không còn chỗ cho sự hòa giải. Trong nhiều năm, vụ việc này đã trở thành chủ đề bàn tán của người dân Singapore và tác động của nó đối với ‘gia đình đệ nhất’ của họ cũng rất tiêu cực”, Zhang Yihui cũng tin rằng, “Nhưng vấn đề này chỉ là mâu thuẫn gia đình và không liên quan đến chính sách của chính phủ Singapore và sẽ không ảnh hưởng lớn đến chính trị Singapore”.
Ngày 8/11, Thủ tướng Singapore Lawrence Wong cho biết trước tranh chấp của gia đình Lý Hiển Long rằng chính phủ “sẽ không bị phân tâm bởi việc này” và sẽ tập trung giải quyết các vấn đề kinh tế quốc gia và sinh kế của người dân.
